door Jeffrey Kutterink. dinsdag 21 oktober 2008 | 08:04 | Laatst bijgewerkt op: dinsdag 21 oktober 2008 | 08:06
Land prijsgeven aan de zee waartegen Zeeuwen eeuwen lang hebben gevochten is een emotionele spagaat.
Toch moet er iets gebeuren.
Want de natuur in de Westerschelde moet worden hersteld. Door de aanleg en versterking van zeeweringen, het opspuiten van haven- en industriegebieden, inpolderingen en twee keer verdiepen van de zee-arm, is de natuur achteruit gehold. Om de Westerschelde weer gezond te maken moet voor 2030 nog 3000 hectare extra getijdenatuur worden aangelegd, becijferen wetenschappers.
De regering kiest voor een minimale variant om te voldoen aan de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen. Voor 2010 komt er 600 hectare extra getijdenatuur. Over eventueel méér natuur wordt in 2014 verdergepraat.
Om te begrijpen wat vandaag gebeurt, is een uitstapje nodig naar 2005. Nederland en Vlaanderen tekenen dan in Middelburg de Scheldeverdragen. Een set afspraken over veiligheid, toegankelijkheid en natuurlijkheid. Vlaanderen krijgt de vurig gewenste derde verdieping van de Westerschelde, zodat grotere schepen naar Antwerpse haven kunnen varen. In ruil daarvoor krijgt Zeeland 200 miljoen euro voor natuur en 100 miljoen voor wegen (onder andere verdubbeling Sloeweg). De natuur rond de Westerschelde krijgt een fikse opknapbeurt.
In totaal gaat het om 600 hectare.
De helft daarvan – de Hedwigepolder en uitbreiding van ’t Zwin – is al aangewezen in de Scheldeverdragen. De provincie gaat op zoek naar de rest. Als ze in maart 2006 vijf polders in Zeeuws-Vlaanderen en op Zuid-Beveland aanwijst, heeft ze de poppen aan het dansen. Boeren komen fel in verzet.
Zeeland stelt de commissie Maljers in die op zoek gaat naar alternatieven. Voor de polders die de provincie heeft aangewezen, worden die gevonden. Voor de Hedwigepolder en ’t Zwin vindt de commissie ze niet binnen de Westerschelde. Het maatschappelijk verzet tegen gedwongen ontpolderen is groot. Ook de Tweede Kamer is tegen. Maar het Kabinet wil niet met Vlaanderen praten over het aanpassen van de Scheldeverdragen.
Om het nog lastiger te maken, dreigt de Europese Commissie in december 2007 met strafmaatregelen als Nederland niet ontpoldert. Na een urenlang debat, keurt de Tweede Kamer de verdragen eind vorig jaar goed. Het kabinet zegt toe dat niet gedwongen wordt onteigend.
Om uit de impasse te komen, geeft minister Verburg (CDA, Landbouw) VVD-politicus Ed Nijpels de opdracht om te zoeken naar alternatieven voor de ontpoldering van de Hedwigepolder. Onder druk van de Eerste Kamer – ook tegen ontpoldering van de Hedwigepolder – geeft Verburg in juli ‘carte blanche’ aan Nijpels. Nu kan hij ook buiten de Westerschelde op zoek.
Na die toezegging, keurt ook de Eerste Kamer de Scheldeverdragen goed. Ondertussen is Vlaanderen begonnen met de voorbereidingen van de ontpoldering van de Prosper- en een stukje Hedwigepolder. Maar de Vlamingen zijn bereid de verdragen aan te passen als er alternatieven voor het ontpolderen van de Hedwigepolder zijn. Of dat zo is, maakt Nijpels vanochtend bekend.